De overgang

Article written by: Marguerite van Randwijck, arts & co-founder Holland Health Clinic

Opvliegers, gewichtstoename (met name ter plaatse van de buik) en moeilijk gewichtsverlies ondanks hetzelfde dieet/beweging, schommelingen in gemoedstoestand, toename paniek/angstklachten met slechte nachtrust. Dit zijn voorbeelden van klachten waarmee vrouwen bij ons komen wanneer ze een Hormone Check hebben ingepland. Met de resultaten van de check kunnen wij inzicht geven in de status van je hormonen. Zeker voor vrouwen is dit van belang, vroeg of laat lopen we allemaal een keer tegen de overgang aan. De een eerder dan de ander. Hoe kan dit en hoe zit dat nou eigenlijk, die overgang? Je leest het hier:

Wat houdt de overgang in?

De laatste menstruatie wordt ook wel de menopauze genoemd. De levensfase waarin de eierstokken geleidelijk ophouden het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen te produceren, wordt de overgang genomen. Tijdens de menopauze valt de hormonale en voortplantingsfunctie van de eierstokken volledig stil.

Wat gebeurd er met je lichaam?

Elke vrouw beschikt bij haar geboorte over een voorraad ovariële follikels (eiblaasjes). Deze follikels ontwikkelen zich elke maand met honderden onder invloed van het follikelstimulerend hormoon (FSH). Slechts een van die follikels wordt rijp en stoot een eicel uit die kan worden bevrucht Deze follikels scheiden de oestrogenen af die het baarmoederslijmvlies dikker maken. Tijdens de premenopauze worden de eierstokken minder gevoelig voor de werking van het follikelstimulerend hormoon (FSH). De cycli worden korter en de eisprong wordt onregelmatig. Het aantal nog beschikbare follikels bereikt tot slot een minimumdrempel die het verloop van de cyclus blokkeert. Het zijn er te weinig en ze produceren niet genoeg oestrogenen meer. Er is dus geen eisprong meer, de follikel verandert niet meer in een geel lichaam en bijgevolg wordt er geen progesteron meer aangemaakt. Aangezien het baarmoederslijmvlies zich niet meer voorbereidt om een bevruchte eicel te ontvangen, is er geen weefsel meer dat het lichaam moet verlaten via de menstruatie.

Waar komen de klachten vandaan?

Wanneer de voorraad eicellen in de eierstokken afneemt, wordt gaandeweg ook minder oestrogeen en progesteron aangemaakt. Oestrogeen heeft invloed op talrijke functies in het lichaam, zoals hart en bloedvaten, botten, borsten en urinewegen. Door de vermindering van de oestrogeenproductie verandert er tijdens de overgang veel in uw lichaam. Hierdoor kunnen klachten optreden zoals:

onregelmatig bloedverlies;
opvliegers;
slecht slapen;
spier- en gewrichtspijn;
stemmingswisselingen;
geen zin in vrijen;
depressieve buien;
hoofdpijn.

Genetisch of leefstijl?

Vrouwen van wie de moeder vroeg in de overgang kwam, hebben zelf een grotere kans vroeg in de overgang te komen. Wanneer je het idee hebt dat je jong in de overgang bent is het raadzaam om bij je familie na te vragen op welke leeftijd ouders of grootouders in de overgang waren. Het gebruik van de pil kan overigens de overgangsklachten onderdrukken, maar heeft geen invloed op het tijdstip dat de overgang begint. Bij vrouwen die elke dag meer dan een pakje sigaretten roken, blijkt de overgang gemiddeld twee jaar eerder te beginnen.

Kan worden vastgesteld of de overgang begonnen is?

Door bloedonderzoek op de derde dag van de menstruatie kan worden nagegaan of het FSH (het hormoon dat de eierstok aanzet tot groei van eicellen, zogenaamd Follikel Stimulerend Hormoon) verhoogd en het oestrogeen verlaagd is. Dit onderzoek geeft niet aan hoe lang het nog zal duren tot de menstruaties stoppen. Met name je klachten zijn de belangrijkste aanwijzingen.

Op welke leeftijd begint de overgang?

Gemiddeld begint de overgang als je 45 jaar bent, maar de precieze leeftijd is voor iedere vrouw anders. De ene vrouw komt vroeger in de overgang dan de andere, maar iedere vrouw zal uiteindelijk in de overgang belanden. Het proces vindt meestal plaats als je tussen 45 en 55 jaar oud bent. De gemiddelde vrouw verwacht dat zij op haar 50ste in de overgang zal komen. Vaak begint het echter al iets eerder: uit onderzoek blijkt dat de overgang bij de meeste vrouwen start op de leeftijd van 47 jaar.

Wat kan je zelf doen om overgangsklachten te beperken?

Eet gezond en probeer op je gewicht te letten. Na de overgang komt je een stuk makkelijker in gewicht aan.
Probeer regelmatig lichaamsbeweging te nemen waarbij de botten belast worden. Elke dag een halfuur lopen bijvoorbeeld versterkt de botten. Andere vormen van lichaamsbeweging zijn belangrijk tegen stijfheid van gewrichten en spierpijn.
Houd er rekening mee dat alcohol, koffie, thee en gekruid eten opvliegers kunnen uitlokken.
Neem niet te veel hooi op je vork. Neem de tijd en de rust om aan alle veranderingen te wennen.
Probeer voldoende slaap te krijgen omdat je de veranderingen beter kunt opvangen als u uitgerust bent. Slapeloosheid is een veelvoorkomende klacht tijdens de overgang. Zorg dan ook voor een goed slaapritme.
Probeer te stoppen met roken. Het is slecht voor hart en bloedvaten; de kans op hart en vaatziekten wordt na de overgang groter.
Als je last hebt van opvliegers kun je meerdere laagjes kleding dragen zodat je af en toe iets kunt uittrekken.

Grip op je hormonen?

Het zou kunnen zijn dat jouw hormonen uit balans zijn. Hier kunnen we met leefstijl wijzingen en/of ondersteuning met hormonen of natuurlijke supplementen gelukkig wel wat aan veranderen. Om de oorzaak van jouw klachten te achterhalen hebben we de Hormone Check ontwikkeld. We kijken naar jouw klacht met een holistische blik, we meten dus niet alleen de hormonen maar kijken ook naar mind, voeding en beweging. De metingen omvatten vragenlijsten, lichaamsmetingen (zoals bloeddruk, vet-, visceraal vet en spiermassa, lengte/gewicht, BMI) en bloedonderzoek (de 7 belangrijkste vrouwelijke en mannelijke hormonen, glucose, cholesterol, nier- en schildklierfunctie) en we bepalen ook je risicoprofiel voor hart- en vaatziekten. Je ontvangt na het resultaten gesprek een rapport als boekje en PDF met daarin al jouw gegevens, resultaten en adviezen. Dit rapport bevat o.a. ook de adviezen om de hormonen in balans te krijgen en/of hormonale substitutie therapie een optie voor je is. Benieuwd? Boek je Hormone Check hier.